शुभवर्तमान: कोरोनावर आली रशियन लस, कोणाला, किती, केव्हा, जाणा सर्वकाही

संपूर्ण जगाला मागे टाकत रशिया सुसाट आहे. जगातील प्रथम कोरोना लस तेथे मंजूर झाली. मंगळवारी रशियाचे अध्यक्ष व्लादिमीर पुतीन यांनी याविषयक घोषणा केली. ते म्हणाले रशियात बनलेल्या पहिल्या कोविड -१९ लसला आरोग्य मंत्रालयाकडून मान्यता मिळाली आहे. आपल्या मुलींना लसी देण्यात आल्याची माहितीही पुतीन यांनी दिली. रशियन अध्यक्ष म्हणाले, “आज सकाळी जगात पहिल्यांदाच नवी कोरोना लस नोंदविण्यात आली.” या लसीवर काम केलेल्या सर्वांचे त्यांनी आभार मानले. पुतीन म्हणाले की ही लस सर्व महत्त्वपूर्ण चाचण्यांत उत्तिर्ण ठरली आहे. आता ही लस मोठ्या प्रमाणात उत्पादनासाठी पाठविली जाईल.

पुतीन यांच्या मुलींनाही लस: राष्ट्राध्यक्ष व्लादिमीर पुतीन यांनी सांगितले की, त्यांच्या मुलींस या लस देण्यात आल्या होत्या. दोघींचीही प्रकृति ठणठणीत आहे आणि कोणतेही दुष्परिणाम नाहीत. ते म्हणाले की पहिल्या लसीनंतर त्यांचे तापमान 38 अंश सेल्सिअस होते, नंतर ते 37 डिग्रीपेक्षा थोडेसे अधिक होते. आता त्या खूप स्वस्थ आहेत.

प्रथम डोस कोणाला मिळेल? रशियन आरोग्यमंत्री मिखाईल मुराश्को यांचेनुसार, हा महिना आरोग्य कर्मचार्‍यांना लस देणे सुरू करू शकू. रशियात प्रथम प्राधान्याने आरोग्य कर्मचार्‍यांना लस दिली जाईल. यानंतर ज्येष्ठ नागरिकांना ही लस दिली जाईल.

ही लस बाजारात कधी येईल? सध्या या लसीचे मर्यादित डोस तयार केले गेले आहेत. नियामकांच्या मान्यता प्राप्त झाल्या आहे, म्हणून आता या लसीचे औद्योगिक उत्पादन सप्टेंबरपासून सुरू होऊ शकेल. ऑक्टोबरपासून देशभर लसीकरण सुरू करू शकतो.

जगात प्रथम लस कोणाला? रशियाने जगभरात लस पुरविण्याविषयी वक्तव्य केले आहे, परंतु बरेच देश अजूनही याबद्दल संकोच बाळगून आहेत. पाश्चात्य देशांसह जागतिक आरोग्य संघटनेनेही चिंता व्यक्त केली आहे की पुरेशा डेटाशिवाय लस पुरवठा करणे योग्य होणार नाही. ब्रिटनने तर स्पष्टपणे सांगितले की ते आपल्या नागरिकांना रशियन लस लस देणार नाही. अशा परिस्थितीत, लस सुरुवातीच्या काळात इतर देशांमध्ये पाठविली जाऊ शकत नाही. रशियात सर्वसामान्यांवर लसीचा काय परिणाम दिसतो, त्यानंतरच इतर देश यावर निर्णय घेऊ शकतात.

लसीचा खर्च किती? टीएएसएस या रशियन एजन्सीच्या म्हणण्यानुसार ही लस रशियामध्ये ‘विनाशुल्क’ उपलब्ध होईल. यावरील खर्च देशाच्या अर्थसंकल्पातून पूर्ण होईल. उर्वरित देशांची किंमत अद्याप जाहीर केलेली नाही.

संशोधकांनीही स्वत:स टोचून घेतली लस: मॉस्कोच्या गामलेया संशोधन संस्थेने एडेनोव्हायरस बेस करून ही लस विकसित केली आहे. संशोधकांचा असा दावा आहे की या लसीमध्ये वापरलेले कण स्वत: ची प्रतिकृती बनवू शकत नाहीत. संशोधन आणि उत्पादनात गुंतलेल्या बर्‍याच लोकांनी स्वत:ला या लसीचा डोस दिला आहे. ज्यांना लसीचा एक डोस दिल्यावर ताप येऊ शकतो त्यावर पॅरासिटामोल सुचविले गेले आहे.

अद्याप जगभरात चाचपण्या चालू: रशियाने लस जाहिर केलीय, तर उर्वरित जगात सध्या लसींची चाचणीच सुरू आहे. यूएसए, यूके, इस्त्राईल, जपान, चीन भारत यासह अनेक देशांत लस क्लिनिकल चाचण्या सुरू आहेत. चाचणीच्या शेवटच्या टप्प्यात एकूण 5 लसी पोहोचल्या असून ऑक्टोबरपर्यंत प्राथमिक निकाल अपेक्षित आहे.

लस सुरू करण्याच्या बाबतीत रशियाने दाखवलेली ‘घाई’ अद्याप जगाला विश्वास बसणारी नाही. या आठवड्यापासून ही लस नागरिकांना दिली जाईल, परंतु त्यासही विरोध आहे. मल्टीनेशनल फार्मा कंपन्यांच्या स्थानिक संघटनेने इशारा दिला आहे की क्लिनिकल चाचण्या पूर्ण केल्याशिवाय लस नागरी वापरास परवानगी देणे ही एक धोकादायक पायरी असू शकते. क्लिनिकल ट्रायल्स ऑर्गनायझेशन असोसिएशन ने आरोग्य मंत्र्यांना लिहिलेल्या पत्रात असे म्हटले आहे की आतापर्यंत 100 पेक्षा कमी लोकांना लस देण्यात आली आहे, त्यामुळे मोठ्या प्रमाणात त्याचा वापर धोकादायक ठरू शकतो.